Bifolium

Museum Meermanno te Den Haag toont vanaf 11 oktober de twintig mooiste miniaturen uit de Rijmbijbel van Jacob van Maerlant in de tentoonstelling ‘Maerlants Rijmbijbel. Middeleeuws meesterschap in tekst en beeld’. Vanaf 11 oktober is de Rijmbijbel in zijn geheel ook te zien op internet.

Jacob van Maerlant, een Vlaamse dichter die aanvankelijk ridderromans schreef, voltooide de Rijmbijbel in 1271. In dit boek zette hij bijbelse verhalen op rijm. Bijzonder was dat hij dit in zijn landstaal deed, het Middelnederlands. De meeste boeken werden indertijd in het Latijn geschreven, een taal die de lagere adel en de opkomende burgerij niet goed beheersten.

Er zijn, uit de 13de tot de 15de eeuw, vijftien volledige manuscripten van de Rijmbijbel bekend. Museum Meermanno bezit een van de rijkst geïllustreerde exemplaren, dat in 1332 schitterend werd verlucht door Michiel van der Borch. Het is het vroegste gesigneerde en gedateerde verluchte handschrift uit de Noordelijke Nederlanden.

Recent is de Rijmbijbel uit de band genomen om gerestaureerd te worden. Dit geeft de bezoeker de gelegenheid twintig afzonderlijke pagina’s met evenzoveel miniaturen te kunnen bekijken. In de schatkamer van het museum staat de bezoeker oog in oog met deze schitterende kunstwerken op klein formaat.

Tegelijk met de tentoonstelling, waar bruiklenen te zien zijn uit Berlijn, Brussel en Brugge, verschijnt de publicatie Maerlants Rijmbijbel in Museum Meermanno. De kracht van woorden, de pracht van beelden van de hand van Claudine Chavannes-Mazel, hoogleraar middeleeuwse kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. In deze publicatie wordt de lezer meegenomen langs alle 64 miniaturen, waarbij steeds het verband tussen de afbeelding en de tekst van Maerlant wordt gelegd. De Middelnederlandse versregels bij deze miniaturen zijn door specialisten vertaald in hedendaags Nederlands, waardoor het dichtwerk van Maerlant voor iedereen toegankelijk is.

In de tentoonstelling wordt tevens aandacht besteed aan het restauratieproces van de Rijmbijbel. Deze restauratie is het sluitstuk van een groot restauratieproject (Atlas-project) dat in het museum heeft plaatsgevonden.

De Rijmbijbel van Museum Meermanno uit 1332 staat centraal in deze tentoonstelling die t/m 11 januari 2009 is te zien. Via het Geheugen van Nederland is de Rijmbijbel vanaf 11 oktober raadpleegbaar. Via de website van Museum Meermanno is het vanaf nu al mogelijk alle miniaturen te bekijken.

Voor meer informatie en afbeeldingen:
Aafke Boerma (boerma@meermanno.nl),
Museum Meermanno
Prinsessegracht 30,
2514 AP Den Haag
070 3462700

Vijf Amsterdamse antiquariaten presenteren hun specialisme in september en oktober bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam. Dat gebeurt in de vorm van lezingen in het Museumcafé aan de Oude Turfmarkt. Bezoekers krijgen daarna een rondleiding of toelichting van een conservator van de Bijzondere Collecties en er is gelegenheid voor verdere kennismaking. De meeste bijeenkomsten zijn op vrijdagmiddag, wanneer ook de Boekenmarkt op het Spui wordt gehouden. De lezingen vinden plaats in het kader van Hidden Treasures en Amsterdam Wereldboekenstad en worden georganiseerd in samenwerking met de Nederlandsche Vereeniging van Antiquaren. Ze duren van 15.30 tot 17.00 uur. De toegang is gratis.
lees verder…

*
NIJMEGEN, Museum Het Valkhof
Het Getijdenboek van Catharina van Kleef

9 October 2009 – 3 January 2010

The most spectacular Book of Hours painted in the Northern Netherlands taken apart for conservation and facsimile will be on view first in Nijmegen, and later on, also in New York, Morgan Library and Museum
The exhibition in Nijmegen will at the same time also highlight medieval life in Gelre with contemporaneous objects.

A new position of Royal Manuscripts Project Researcher will be created at the British Library. It is a fixed term post for three years, starting 1 October 2008. Closing date for applications is 1 August 2008.

See the website for all the details.

For 2008 this list will be updated regularly. For some exhibitions mentioned below you’ll have to hurry to see them, for others there is plenty of time to plan your itinerary. If you missed them, please check the list of publications for catalogues.

*

ADMONT, Monastery

Kirchliches Recht im Mittelalter
Until 19 November

After four years of restauration the Library of the Benedictine Monastery Admont, near Graz in Austria, has reopened to the public with a manuscript exhibition of mainly large legal codices.

lees verder…

Here is a full colour picture of the diligently writing monk that serves as the logo for Bifolium. It is taken from an initial in MS Groningen UB 3 ( fol. 3r), a thirteenth-century so-called Parisian bible.

The little monk is really small, the original size of the initial is more or less that of the thumbnail shown here. He’s always been known as the writing monk, but looking at the enlarged photo I tend to agree with the suggestion made by Harry Perton that he is not writing but reading. It is indeed easier to identify the ‘objects’ in his hands with two penknives used to keep the book more or less flat, than with a knife and a pen. Or maybe the artist was just not that good at painting hands?

Tags: monk, reader, scribe, UBG MS 3

The ‘Codicologenbundel 2002’ has finally appeared:

Manuscript Studies in the Low Countries. Proceedings of the ‘Groninger Codicologendagen’ in Friesland, 2002.

Edited by Anne Margreet W. As-Vijvers, Jos. M.M. Hermans & Gerda C. Huisman. Groningen/Leeuwarden: Egbert Forsten/Fryske Akademy, 2008 (Boekhistorische Reeks III). xvi, 389 pp. ISBN 978 90 6980 144 5. €65.

The richly illustrated book contains a preface, nineteen contributions in the sections ‘Books and Teaching’, ‘Late Medieval Netherlandish and Northern French Manuscript Illumination’ and ‘Current Research and New Tools in Bookhistorical Studies’, a bibliography and an index.

Click for the table of contents and the text on the back cover.

De Duitse Arbeitskreis Einbandforschung (AEB) organiseert van 25-27 september 2008 een congres in de Herzogin Anna Amalia Bibliothek te Weimar. Er is een voorlopig programma beschikbaar.

From 4-6 September 2008, Trinity College, Dublin, will organise a symposium on the Fagel Collection. Information and an application form are now  available on their website.